توسعه فردی
توسعه فردی یا Individual development به چه معناست؟
رشد و توسعه شخصی فرایندی است که هیچگاه پایان نمی یابد و در تمام طول زندگی با انسان همراه است. این فرایند، یکی از روش هایی است که افراد می‌توانند از طریق آن نقاط قوت و ضعف خود را دریابند، اهداف مهم زندگی خود را معین کرده و برای به وقوع پیوستن آن ها و افزایش توانایی ها و مهارت های خود کوشش کنند.
توسعه فردی شامل فعالیت هایی از جمله خودآگاهی، خودشناسی، مهارت های بهبود عادات یا یادگیری مهارت های جدید، افزایش عزت نفس، پرورش نقاط قوت یا استعدادها، تقویت مهارت های شغلی، شناسایی یا بهبود پتانسیل، قابلیت ایجاد اشتغال یا سرمایه انسانی، بازنگری در شیوه زندگی یا افزایش کیفیت زندگی و مدیریت زمان، بهبود سلامت، توسعه ثروت یا موقعیت اجتماعی، بهبود روابط اجتماعی یا هوش هیجانی و... می‌باشد.
این مطلب به شما کمک می‌کند تا مهارت های مورد نیاز برای تعیین اهداف خود در زندگی را شناسایی کنید که در نتیجه آن مهارت های شغلی و اعتماد به نفس شما افزایش می‌یابد و زندگی باکیفیت‌تر و رضایت بخش‌تری را تجربه خواهید کرد. از همین امروز برنامه ریزی کنید که برای آینده خود انتخاب ها و تصمیم های مرتبط، مثبت و موثر بگیرید و زمینه توانمند سازی خود را فراهم کنید. اگرچه رشد آغازین زندگی و تجارب اولیه در خانواده، مدرسه و دیگر محیط های اجتماعی می‌تواند به شکل گیری ما در بزرگسالی کمک کند، اما رشد شخصی نباید در اواخر زندگی متوقف شود.
در این مطلب، اطلاعات و مشاوره هایی ارائه می‌دهیم تا بتوانید در مسیر رشد و توسعه فردی گام بردارید و از توانایی های بالقوه خود در جهت رسیدن به اهداف استفاده کنید. با ما همراه باشید.
چرا کسب مهارت های توسعه فردی مهم است؟
ایده های زیادی پیرامون رشد شخصی وجود دارد که یکی از آن ها فرایند خودسازی (self-actualization) آبراهام مازلو است. طی این فرضیه، مازلو پیشنهاد می‌کند که تمامی افراد دارای یک نیاز درونی به رشد شخصی هستند که از طریق فرایندی به نام "ساختن خودِ واقعی" یا "خودشکوفایی" رخ می‌دهد.
میزان توانایی پیشرفت در افراد مختلف به نیازهای خاصی بستگی دارد و این نیازها سلسله مراتبی را تشکیل می‌دهند که تنها در صورت برآورده شدن یک سطح از نیاز می‌توان به سطوح بالاتر دست یافت. همان‌طور که تغییر در طول زندگی اتفاق می افتد، سطح نیاز به انگیزه در رفتار هر شخص نیز تغییر خواهد کرد.
سلسله مراتب نیازهای مازلو شامل نیازهای فیزیولوژیکی، نیاز به امنیت، عشق و تعلق خاطر، نیاز به عزت و اعتبار، نیازهای شناختی، نیازهای زیبایی شناختی و ارزش بخشیدن به خود می‌باشد. در پایین ترین قسمت این هرم، نیاز های پایه ای و ابتدایی به خوردن، آشامیدن، خوابیدن و برقراری رابطه جنسی وجود دارد؛ یعنی ابتدایی ترین نیاز های هر انسان برای باقی ماندن در دنیا. دومین سطح آن نیاز به امنیت از نظر اقتصادی و جسمی است. پس از آن و در سطح سوم می‌توان پیشرفتی را در جهت برآوردن نیاز به عشق و تعلق انجام داد. سطح چهارم به برآوردن نیاز به عزت نفس و ارزشمندی اشاره می‌کند که بیشترین ارتباط را با "توانمندسازی" دارد. سطح پنجم این هرم به نیاز انسان به درک کردن و درک شدن مربوط است؛ این سطح شامل ایده های انتزاعی بیشتری مانند کنجکاوی، جستجوی هدف و درک عمیق‌تر است. سطح ششم به نیاز افراد به زیبایی، تناسب و نظم اشاره دارد و سرانجام، در راس هرم مازلو نیاز انسان به خودسازی بیان می‌شود.
مازلو اذعان می کند که همه افراد نیاز دارند که خود را صاحب صلاحیت و خودمختار ببینند؛ همچنین بیان می کند که هر فرد، فضای بی‌حد و مرزی برای رشد دارد." خودشکوفایی" به "شایستگی هر فرد برای تبدیل شدن به آنچه می‌تواند" گفته می‌شود. به عبارت دیگر، این کلمه بیانگر نیازهایی است که هر فرد دارد تا به عنوان یک انسان منحصر به فرد، از پتانسیل کامل خود در جهت تحقق بخشیدن به آرزوهایش استفاده کند. از نظر مازلو، این مسیر شامل رو به رو شدن با احساسات و تجربه یک زندگی کامل و باتمرکز است.
مراحل توسعه فردی
برای ایجاد یک برنامه توسعه فردی باید مراحل زیر را طی کنید.
1. طراحی یک دورنمای شخصی
فرایند پیشرفت به سادگی می تواند به یک سرگرمی تبدیل شود. با این حال، اگر شما هدفی از انجام این کار برای خود تعیین کنید و انتظار نتیجه ای قابل پیشبینی را داشته باشید، آسان‌تر می توانید به خودتان در جهت یادگیری و پیشرفت بیشتر انگیزه بدهید. تعیین کردن یک دورنمای مشخص (یک برنامه واضح و روشن درباره اینکه در طی چندین ماه یا سال آینده می‌خواهید چه جایگاهی داشته باشید) یک قسمت اساسی در جهت رسیدن به این هدف است.
2. ایجاد یک نقشه راه برای رشد
هنگامی که از جایگاه دلخواه و ایده آل خود به روشنی اطلاع داشته باشید، می توانید برنامه ریزی کنید که چگونه باید به آن دست یابید. اگرچه تهیه یک برنامه در جهت قرار گرفتن در مسیر رشد شخصی ضروری نیست، اما روند رسیدن به هدف را بسیار به واقعیت موجود نزدیک‌تر می‌کند.
3. شروع فرایند پیشرفت
راه های بسیاری برای یادگیری و پیشرفت وجود دارند که یکی از آن ها تکنیکی به نام انتقال تخصص است. تحقیقات نشان دادهاند که برای هر فرد خاص، انواع مختلفی از یادگیری وجود دارد که بیشترین تاثیر را بر آن فرد می‌گذارد.
4. ثبت پیشرفت شخصی خود
نوشتن ایده های منحصر به فرد در جهت رشد و توسعه شخصی، اغلب ایده خوبی است. با یادداشت کردن اقدامات موثر بر روند آموزش و توسعه خود، می‌توانید پیشرفت خود در دفعات بعدی را به راحتی اندازه گیری کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا در آینده مهارت های بیشتری کسب کنید. یکی از راه های مفید برای نیل به این هدف این است که از یک پلنر یا بولت ژورنال استفاده کنید و برنامه ریزی برای یادگیری و همچنین پیشرفت های حاصل شده را در آن ثبت کنید.
5. وارسی و نگاهی دوباره به مسیر رشد و توسعه شخصی
نتایج برخی تحقیقات نشان دادهاند که فرایند یادگیری در حقیقت یک روند چرخه مانند است. اگر می‌خواهید یادگیری خود را اثرگذارتر کنید، باید در تجربه های خود تأمل کنید و آنچه را که از آن ها آموخته‌اید، بررسی کنید. بازبینی مداوم برنامه ها و فعالیت هایی که در جهت توسعه فردی انجام داده‌اید، به شما نشان می‌دهد که اقدامات شما اثربخش بوده است و از آن ها بهره کافی برده و یادگیری خود را تکمیل کرده‌اید. به علاوه اینکه مطمئن خواهید شد برنامه ریزی های شما همچنان در جهت تحقق اهداف و آرزوهای شما می‌باشند، دورنمای زندگی خود را به درستی تعیین کرده و از مسیر رسیدن به آن ها خارج نشده‌اید.
همان‌طور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، رشد و توسعه فردی شامل فعالیت هایی است که پتانسیل و توانمندی های افراد و سرمایه های انسانی را افزایش می‌دهد، اشتغال زایی را تسهیل می بخشد و در کل کیفیت زندگی و فرایند تحقق آرزوها را تقویت می‌کند. فرایند رشد و توسعه فردی ممکن است در تمام زندگی شما ادامه یابد و البته تنها معنی آن کمک کردن به خودتان نیست؛ بلکه می‌تواند فعالیت های رسمی و غیر رسمی افراد را نیز در جهت رشد و توسعه دیگران (در نقش هایی همچون معلم، راهنما، مشاور، مدیر، مربی و...) بهبود ببخشد. نقشه راه توسعه فردی شامل چندین مرحله می باشد که اگر چه یک شکل کلی دارد، اما جزئیات آن برای هر فرد متفاوت است. تحقیقات پیرامون موفقیت در رسیدن به اهداف، نشان داده که تمایل افراد به رشد به بهترین وجه توضیح می‌دهد که چرا افراد با سطح دانش و مهارت یکسان، نتایج بسیار متفاوتی می‌گیرند. با توجه به این تحقیقات، اعتماد به نفس یک پیش بینی کننده قدرتمند برای موفقیت است؛ زیرا به شما امکان می دهد ریسک کنید و اهداف چالش برانگیزی را برای خود معین کنید. اگر در ابتدا موفق نشوید به شما کمک می‌کند تا به تلاش خود ادامه دهید و در نهایت به شما کمک می‌کند تا احساسات و ترس خود را در مواقع بحرانی کنترل کنید. همچنین این تحقیقات نشان دادهاند که مجموعه ای از نقاط قوت در انسان وجود دارند که محتمل‌ترین عامل محافظت انسان در برابر بیماری های روانی هستند؛ نقاط قوتی همچون شجاعت، خوش بینی، مهارت بین فردی، اخلاق کاری، امید، صداقت و پشتکار و... . در نتیجه برنامه ریزی برای رشد و توسعه شخصی، یکی از مهم‌ترین و بهترین اقداماتی است که هر فرد می‌تواند برای بهبود زندگی خود و سایر افراد از آن بهره بگیرد.