شخصیت
تمامی انسان ها با شنیدن هر عبارت به دنبال مفهوم آن در ذهن خود میگردند حتی اگر آن عبارت، کلمه پرکاربردی مثل شخصیت باشد. اگر بخواهیم تعریفی برای شخصیت داشته باشیم یا به سادگی پاسخی به سوال " شخصیت چیست؟ " بدهیم، میتوان گفت: «شخصیت یا personality مجموعهای از الگوهای رفتاری هر فرد است بطوریکه از او شخصی منحصربفرد سازد.» اما باید توجه داشت که یک تعریف ساده نمیتواند به کلی ابعاد شخصیت را در برگیرد.
به طور کلی پنج عامل ابعاد شخصیت انسان را تشکیل میدهند که شامل وجدان، برونگرایی، انعطاف پذیری، سازگاری با دیگران و روان رنجوری می باشند. به بیان ساده تر میتوان اینطور فکر کرد که این پنج عامل با ترکیب ها و درصد های متفاوت شخصیت هرکس را می سازد. اما آیا راهی برای تغییر شخصیت وجود دارد و یا رشد شخصیت چگونه است؟ برای پاسخ به این سوال باید ابتدا شخصیت شناسی صورت بگیرد. طبیعتا هر شخص خصوصیات رفتاری خویش را بهتر از هرکس دیگر می شناسد.
بدون شک عامل هر موفقیت، خودشناسی است. هنگامی که به شناخت کافی از خصوصیات رفتاری و اخلاقی خود رسیده باشید، راحت تر توانایی ها و علایق خود را درک کرده و در مسیر درست قدم بر می دارید.
همه ما همواره به دنبال صفات مثبت بوده و هستیم، در نتیجه داشتن شخصیت سالم نیز بخشی از تلاش های انسان را در دوران شکل گیری شخصیت، به خود اختصاص میدهد تا فرد احساس رضایت بیشتری از خود داشته باشد. اما باید به این نکته توجه داشت که داشتن شخصیت سالم، لزوما کمال گرایی نیست چرا که اکثر کسانیکه شخصیت کمال گرا دارند، پیوسته به دنبال دست یابی به عالی ترین رتبه در هر موقعیتی هستند. شاید به نظر این ویژگی منفی نباشد ولی جالب است بدانید این نوع شخصیت کمکم به سوی حرص و طمع سوق مییابد و یا گاهی با یک بار عدم موفقیت فشارهای روانی بسیاری را متحمل خواهند شد.
حال که با مفاهیم مهم در حوزه شخصیت آشنا شدیم، باید بدانیم که برای تغییر شخصیت چه کار هایی میتوان انجام داد یا به بیانی دیگر، چگونه شخصیت خود را بسازیم؟ بر اساس نظر های مختلفی که بین روانشناسان و محققین در این زمینه وجود دارد، ساخت و یا تغییر یک شخصیت و دستیابی به آن فاکتور های متفاوتی دارد که مهم ترین آن ها شناخت شخصیت هدف است ضمن اینکه علت تغییر نیز باید مشخص باشد. برای مثال اگر میخواهید مسئولیت پذیری را در خود افزایش دهید، باید بدانید ریشه این تصمیم به کجا میرسد. پس از آن باید برای خود چالش هایی کوتاه اما مرتبط تنظیم کنید. این چالش ها مرحله به مرحله پیشرفت را در پی خواهد داشت ( اگر در انجام این روتین احتمال میدهید تنبلی سراغ شما بیاید، بهتر است برای پایان هر چالش جایزهای برای خود در نظر بگیرید). ثبت و یادداشت تغییرات در هر مرحله نیز باعث تاثیر پذیری بیشتر خواهد شد. در نهایت با دوری از افکار منفی و رسیدن به خود باوری میتوانید شخصیت مورد نظر خود را تثبیت کنید. به یاد داشته باشید که حضور در موقعیت های جدید و بعضا با پوشش های متنوع، میتواند نتایج فوق العاده ای در پی داشته باشد. شایان ذکر است داشتن یک مشاور خوب در این مسیر تاثیر به سزایی در تغییرات خواهد داشت. دکتر حسین خراشادی زاده سعی دارد با بیان الگو های مناسب و روش های کاربردی به تربیت شخصیت سالم و هدفمند بپردازد.
عناوین مرتبط: مقالات رشد و توسعه فردی